Rokitnik pospolity

Rokitnik pospolity (Hippophaë rhamnoides L.), w Rosji często nazywany "syberyjskim ananasem" to popularny krzew ozdobny i cenna roślina lecznicza z rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae). Jest to krzew najczęściej nie wyrastający powyżej 3,5 m z ciernistymi krótkopędami i ciernisto zakończonymi pędami (w uprawie spotyka się krzewy niemal bez cierni, tzn. pędy nie kończą się cierniem jak u osobników dziko rosnących, tylko wiązką liści, a cierniste krótkopędy są zmarniałe).



Czasem dorasta do znacznie większych rozmiarów jako drzewo wysokości 10 m (na wyspach Alandzkich), rekord Polski to 12 m, a w chińskiej prowincji Syczuan, gdzie klimat jest subtropikalny rosną drzewa o średnicy ok. 1,5 m i wysokości do 18 m. Z płytko rozmieszczonych długich korzeni, wydaje odrosty korzeniowe, wskutek czego wokół macierzystej rośliny może powstać wianuszek krzewów. Średnica przestrzeni zajętej przez system korzeniowy dorosłego rokitnika sięga 12 metrów. Na korzeniach rokitnika występują guzowate narośla wywoływane przez mikroorganizmy (Actinomycetes, czyli promieniowce) współżyjące z rośliną i wiążące wolny azot z powietrza, podobnie jak bakterie u roślin motylkowych. Młode pędy rokitnika są gęsto pokryte srebrzystymi, a później rdzawobrunatnymi włoskami. Ścięte pędy rokitnika można rozpoznać nawet w stanie bezlistnym po charakterystycznym, ciemnożółtym kolorze dużego rdzenia pędu i zielonkawym drewnie. Pąki ma zróżnicowane: liściowe małe, koliste, osadzone głęboko; pąki kwiatów żeńskich kuliste, podobne do liściowych, lecz nieco większe, pąki kwiatów męskich większe od żeńskich, zebrane w gęste jakby gronka, sterczące do góry w pachwinach liści Rozpoznanie płci u rokitnika opiera się właśnie na porównaniu pąków kwiatowych, w okresie, gdy są dobrze wykształcone. Liście są prawie siedzące, równowąsko - lancetowate (długości do 8 cm szerokości do 0,8 cm), na brzegu podwinięte, tępe, całobrzegie, nieco podobne do liści wierzby. Ich wierzchnia strona jest gładka i lśniąca szarozielona, zaś spodnia biaława z powodu licznych srebrzystobiałych włosków, które najlepiej widać pod mikroskopem. Rokitnik kwitnie wczesną wiosną, przed lub równocześnie z rozwojem liści. Kwiaty są niepozorne, żółtawe, jednopłciowe, bowiem rokitnik jest rośliną dwupienną. Znaczy to, że na jednych krzewach występują kwiaty żeńskie i tam też wiążą się owoce, na drugich zaś rosną kwiaty męskie, których zadaniem jest produkcja pyłku do zapłodnienia kwiatów żeńskich. Niestety kwiaty rokitnika nie mają wartości dekoracyjnych, bo są małe i najlepiej je oglądać pod lupą.