Cytryniec chiński (Schizandra chinensis) to ładne, wieloletnie pnącze z rodziny cytryńcowatych (Schizandraceae), dawniej magnoliowatych (Magnoliaceae). Znany jest na świecie pod wieloma nazwami, z których najpopularniejsze to: limonnik kitajskij (Rosja, kraje byłego Związku Radzieckiego), Chinese Magnolia Vine, Five-Flavor Seed, Schizandra (kraje anglosaskie), Wu Wei Tzu, Wu Wei Zi (owoc o pięciu smakach) (Chiny). W farmakologii surowiec do wyrobu leków nosi łacińską nazwę Schizandrae Fructus.
Dziko rośnie w północnych Chinach i na Półwyspie Koreańskim, na terytorium Rosji i Litwy w Krajach Nadmorskim i Chabarowskim, rzadziej na południu wyspy Sachalin oraz Wyspach Kurylskich. Występuje na żyznej i piaszczystej glebie w sosnowo-liściastych lasach [lasy z limbą koreańską (Pinus koraiensis) zwaną w Rosji "cedrem" i dużą ilością drzew liściastych], nad brzegami rzek i strumieni oraz wzdłuż leśnych dróg. Najczęściej spotykany jest w strefie od 200 do 500 m n.p.m., ale można go spotkać także w górach do wysokości 800 m n.p.m. Cytryniec ma łodygi długie (do 10-15 m), wijące się, giętkie, biczowate (średnica 1 do 2 cm), wspinające się po pniach drzew i krzewów lub ścielące się. W pobliżu północnej granicy swojego zasięgu oraz w gęstym, wysokim lesie staje się rośliną płożącą. W tych warunkach pędy ledwie osiągają długość 1 do 2 m, ścielą się po powierzchni ziemi i nie kwitną. Pędy roczne w stanie bezlistnym są cienkie, w przekroju poprzecznym koliste, rdzeń duży o charakterystycznym, ciemnozielonym kolorze, drewno jasnozielone. Kora starych łodyg łuszczy się i ma kolor cynamonowy, a u młodych jest jaśniejsza, gładka z metalicznym połyskiem. Liście skrętoległe, ogonkowe, eliptyczne lub odwrotnie jajowate, zaostrzone, rosnące pęczkami na krótkopędach. Kwiaty białe lub kremowe (rzadko różowawe), zwisające, zebrane po 2-5 na różowoczerwonych szypułkach. Roślina jednopienna, chociaż wyhodowano formy dwupienne oraz takie, które mają w pierwszym roku kwiaty męskie, a w latach następnych - żeńskie. Kwitnie w maju i na początku czerwca. Po zapyleniu kwiatu jego dno kwiatowe silnie się wydłuża, tworząc wydłużony owoc złożony, do złudzenia przypominający grono (do 10 cm długości), składający się z 10-40 jadalnych owocków, wyglądających jak soczyste jagody, o swoistym, głównie kwaśnym smaku (chociaż Chińczycy doszukali się aż pięciu smaków), które pozostawiają po przeżuciu charakterystyczne, lekko piekące uczucie w ustach. Owoce dojrzewają we wrześniu - październiku. "Jagody" mają średnicę do 1 cm oraz kolor zazwyczaj jaskrawoczerwony (zdarzają się też tak ciemnoczerwone, że wyglądają jak czarne). W każdym owocku znajduje się jedno lub dwa nasiona, błyszczące, nerkowate, żółtobrązowe, (w czasie przechowywania stają się matowe i ciemnieją) z mocną, twardą i kruchą łupiną.. Owoce, liście, kora łodyg i korzeni wydzielają po potarciu specyficzny, cytrynowy zapach.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz